Beta glucan là gì? 9 tác dụng của Beta glucan đối với sức khỏe

Khi nói đến việc kết hợp nấm dược liệu vào chế độ ăn uống hàng ngày của bạn, beta glucan nên được xem là hợp chất ưu tiên hàng đầu. Hàng ngàn bằng chứng khoa học đã chứng mình loại polysacarit này có tác dụng thần kỳ đối với sức khỏe.

Vậy chính xác beta glucan là gì và nó có tác dụng như thế nào đối với sức khỏe?, cùng tìm hiểu với Giàu Chất qua bài viết này nhé!

Beta glucan là gì?

Để hiểu beta glucan là gì, trước tiên chúng ta cần hiểu polysacarit là gì?

Polysacarit (Polysaccharides) là sự sắp xếp carbohydrate được tạo thành từ một chuỗi phân tử đường đơn giản dài. Chúng hoạt động như một giá đỡ cho các tế bào/mô và được sử dụng làm kho dự trữ năng lượng của cơ thể

Một số polysacarit bạn có thể đã từng nghe đến đó là cellulose, glucose và fructose,…

Beta lucan là polysacarit phổ biến nhất xuất hiện tự nhiên trong thành tế bào của các loại nấm, yến mạch, lúa mạch, vi khuẩn, men và tảo. Chúng là một loại chất xơ hòa tan mang lại những lợi ích mạnh mẽ. Beta glucan giúp duy trì vi khuẩn đường ruột khỏe mạnh hỗ trợ mức cholesterol, quản lý lượng đường trong máu và chức năng hệ thống miễn dịch.

Beta glucan hoạt động như thế nào?

• Là chất xơ hòa tan, beta glucan hòa tan một phần trong nước và làm chậm quá trình vận chuyển thức ăn trong ruột. Điều này cho phép carbohydrate được hấp thụ chậm hơn và khiến chúng ta cảm thấy no lâu hơn.
• Khi thức ăn được tiêu hóa chậm hơn, cơ thể không hấp thụ đường nhanh chóng và điều đó giúp hỗ trợ lượng đường trong máu khỏe mạnh. Vì không thể tiêu hóa được nên chất xơ hòa tan phải đi qua toàn bộ đường tiêu hóa, gắn với cholesterol trong thức ăn và giúp bài tiết nó ra khỏi cơ thể.
• Beta-glucan cũng có đặc tính chống oxy hóa cao và khả năng tạo ra axit béo chuỗi ngắn trong ruột, điều này cũng có thể có tác động tích cực đến quá trình trao đổi chất.

Ngoài ra, beta glucan liên kết với các thụ thể trong các tế bào bạch cầu của hệ thống miễn dịch (ví dụ, đại thực bào) và có thể kích thích chúng giúp cơ thể bạn loại bỏ mầm bệnh như vi khuẩn xâm nhập.

9 tác dụng của Beta glucan đối với sức khỏe

Beta glucan được cho là mang lại một số lợi ích cho sức khỏe như sau:

Giảm cholesterol, chất béo trung tính cho sức khỏe tổng thể

• Tác dụng giảm cholesterol của beta glucan đã được nghiên cứu rộng rãi.
• Cám yến mạch, có chứa β-glucans, là thực phẩm giảm cholesterol đầu tiên được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đăng ký.
• Khi glucans polysacarit được thêm vào trong bữa ăn, quá trình hấp thụ carbohydrate và lipid sẽ chậm lại, điều chỉnh phản ứng hormone và lipid trong cơ thể.

Giúp duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh

• Bằng cách tăng cảm giác no và hỗ trợ lượng đường trong máu
• Liên quan đến việc kiểm soát cân nặng, khả năng khiến bạn cảm thấy no sau khi ăn của beta glucan có khả năng gắn liền với việc tạo ra axit béo chuỗi ngắn thông qua quá trình lên men ở ruột kết.

Kiểm soát huyết áp

Thúc đẩy vi khuẩn đường ruột khỏe mạnh

• Kích thích hệ thống miễn dịch, có khả năng tránh mệt mỏi, nhiễm trùng và căng thẳng: Beta glucans được tìm thấy trong nấm dược liệu có thể được sử dụng như một chất bổ sung bổ sung cho những người đang điều trị các bệnh liên quan đến miễn dịch và các bệnh mãn tính khác.
• Hơn nữa, beta glucan có thể làm tăng hiệu quả của phương pháp điều trị hóa trị hoặc xạ trị và có thể làm tăng chất lượng cuộc sống cho những người bị ảnh hưởng bởi các tình trạng ác tính. Beta-glucans có khả năng kích thích chức năng miễn dịch thông qua việc tăng tạo máu (tăng bạch cầu, tiểu cầu và huyết sắc tố)

Giữ ẩm, làm săn chắc da, thúc đẩy vẻ ngoài mịn màng và làm chậm quá trình lão hóa

Beta glucan là một polysaccharide có nguồn gốc từ nấm, yến mạch, lúa mạch và một số loại nấm men, nên nó có một số lợi ích cho làn da như:

• Khả năng hút ẩm và giữ nước tốt, giúp duy trì độ ẩm cho da, làm da trở nên mềm mịn hơn
• Làm dịu da, giảm viêm, kích ứng, giúp da trông đều màu hơn.
• Khả năng kích thích sản xuất collagen, giúp cải thiện độ đàn hồi của da và giảm sự xuất hiện của nếp nhăn. Điều này làm chậm quá trình lão hóa và giúp da trông trẻ trung hơn.

Beta glucan được tìm thấy ở thực phẩm nào?

Beta glucans được tìm thấy trong một số loại thực phẩm và có nhiều trong nấm dược liệu và chiết xuất của chúng. Các loại nấm dược liệu bao gồm:

• Đông trùng hạ thảo chứa beta glucan có thể hỗ trợ chống viêm
• Nấm vân chi (turkey tail) chứa beta glucan có thể được sử dụng trong điều trị ung thư bổ sung và thúc đẩy hệ vi sinh vật khỏe mạnh cũng như tăng SCFA
• Nấm hương chứa beta glucan có thể tăng cường khả năng miễn dịch, hỗ trợ các liệu pháp điều trị và thúc đẩy hệ vi sinh vật khỏe mạnh
• Nấm linh chi chứa beta glucan có thể điều chỉnh trọng lượng cơ thể, kháng insulin, các dấu hiệu viêm và có thể hỗ trợ giấc ngủ phục hồi

Các loại thực phẩm khác có chứa beta glucan bao gồm:

• Yến mạch
• Lúa mạch
• Lúa mì
• Lúa mạch đen
• Lúa miến
• Tảo
• Nấm men
• Rong biển

Tuy nhiên, beta glucans trong nấm sở hữu những đặc tính độc đáo và cực kỳ có lợi.

Điều quan trọng cần lưu ý là beta glucan được tìm thấy trong nấm dược liệu (đông trùng hạ thảo, linh chi, nấm vân chi,..) có trọng lượng phân tử và hình dạng phức tạp hơn so với beta glucan của các loại ngũ cốc được liệt kê ở trên.

Ngũ cốc beta glucan thường có phân nhánh 1-3,1-4 trong khi nấm có phân nhánh 1-3,1-6. Sự khác biệt phân tử nhỏ này là lý do tại sao beta-glucans của nấm có nhiều lợi ích sức khỏe hơn. Nấm dược liệu (đông trùng hạ thảo, linh chi, nấm vân chi,..) không chỉ chứa các đặc tính có lợi của các nhánh polysacarit 1-3,1-6 mà chúng còn chứa các hợp chất hoạt tính sinh học thứ cấp có lợi như triterpen, ergothioneine và các phân tử đường-protein phức tạp khác.

Vì lý do này, chúng tôi khuyên bạn nên sử dụng beta glucan từ nấm dược liệu.

Mức độ beta glucan trong nấm dược liệu (tham khảo)

Công ty Real Mushrooms (Hoa Kỳ) đã tiến hành đo lường và phân tích một cách khoa học mức beta glucan trong tất cả các chất chiết xuất từ nấm của họ, theo phương pháp Megazyme đảm bảo độ chính xác. Họ đã thu được kết quả về mức độ beta glucan trong một số nấm dược liệu sau đây:

• Nấm vân chi: >30%
• Đông trùng hạ thảo: >25%
• Nấm hầu thủ: >25%
• Linh chi: >15%
• Nấm chaga: >8%

Có nhiều cách mà các bác sĩ đang sử dụng beta glucans trong điều trị bệnh lý. Nấm phải trải qua một phương pháp chiết xuất nước nóng cụ thể để đạt được tiềm năng trị liệu đầy đủ. Hiện có hơn 20.000 nghiên cứu về beta glucan trong cơ sở dữ liệu khoa học và nhiều sản phẩm y tế được cấp bằng sáng chế có chứa beta glucan từ nấm dược liệu.

Tuy nhiên, không phải tất cả các chiết xuất hay thực phẩm bổ sung từ nấm sẽ thực sự sử dụng nấm (quả thể) và một số sản phẩm còn chứa đầy chất độn tinh bột.

Đó là lý do tại sao điều quan trọng là phải luôn kiểm tra nhãn trên sản phẩm nấm dược liệu của bạn để đảm bảo rằng nó ghi cụ thể tỷ lệ phần trăm beta glucan.

Chẳng hạn, nếu thực phẩm bổ sung nấm có hàm lượng polysacarit cao nhưng mức beta glucan thấp, thì số tiền bạn trả cho sản phẩm đó chưa xứng đáng với những gì bỏ ra.

Liều lượng và cách sử dụng

• Liều lượng beta glucan phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm cách chúng được phân phối và tình trạng bệnh của bạn. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng 3 – 250 miligam beta glucan chất lượng cao là mức để tạo ra phản ứng sinh học hiệu quả (các chất làm thay đổi phản ứng miễn dịch).
• Các nghiên cứu ngắn hạn đã sử dụng 3 – 15 gam beta glucan/ ngày để cải thiện việc kiểm soát lượng đường trong máu ở bệnh nhân tiểu đường. Tuy nhiên, cần có các nghiên cứu bổ sung về tác dụng lâu dài của beta glucan trong quản lý bệnh tiểu đường.
• Liệu pháp beta glucan có thể gây ra một số khó chịu. Để giúp giảm bớt sự khó chịu, bạn nên dùng beta glucan vào đầu bữa ăn và nên chia thành ba bữa một ngày.

Những lưu ý khi sử dụng Beta glucan

Việc sử dụng beta glucan, có thể có các tác dụng phụ về đường tiêu hóa như: tiêu chảy, đầy hơi, buồn nôn, đau bụng,…

Bên cạnh đó, khi beta glucan được chỉ định bổ sung qua đường truyền tĩnh mạch, người bệnh có thể gặp phải các tác dụng phụ như: đau lưng, đau khớp, sốt, ớn lạnh, viêm da, thay đổi huyết áp, sưng hạch bạch huyết,…

Mặc dù Beta-glucan có nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng nó có thể làm trầm trọng thêm tác dụng phụ trên đường tiêu hóa khi điều trị ung thư và ảnh hưởng đến một số loại thuốc. Dù chiết xuất từ nấm men đã giảm protein gây dị ứng, Beta-glucan vẫn không gây dị ứng.

• Không có tác dụng phụ khi dùng Beta-glucan qua đường uống và nó an toàn trong 8-12 tuần khi dùng liều lớn.
• Bôi ngoài da an toàn trong thời gian ngắn, nhưng có thể gây phát ban ở một số người.
• Phụ nữ mang thai và cho con bú nên thận trọng khi sử dụng sản phẩm chứa Beta-glucan.
• Hiện nay, vẫn thiếu thử nghiệm lâm sàng về việc dùng Beta-glucan để cải thiện hệ miễn dịch và ngăn ngừa nhiễm trùng.
• Dù Beta-glucan thường an toàn, nhưng có thể làm giảm đường huyết, nên người bị hạ đường huyết cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
• Người ăn ít chất xơ nên bắt đầu với liều Beta-glucan thấp và tăng dần để tránh đau dạ dày, đầy hơi, và các tác dụng phụ sẽ giảm theo thời gian.

Kết luận

Mặc dù lợi ích sức khỏe của beta glucan vẫn đang được nghiên cứu, nhưng rõ ràng là khả năng hỗ trợ sức khỏe miễn dịch, sức khỏe đường ruột và sức khỏe tim mạch đủ để biến chúng thành một hợp chất bổ sung cho chế độ ăn uống của bạn.

Hãy nhớ rằng beta glucan chỉ là một phần của lời giải. Để có sức khỏe toàn diện, hãy hướng tới một lối sống lành mạnh tổng thể, bao gồm tập thể dục thường xuyên và chế độ ăn ít chất béo bão hòa.

Hi vọng bài viết của Giàu Chất đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về beta glucan là gì và tác dụng của beta glucan đối với sức khỏe con người.