Dinh dưỡng
Bản chất của Đông trùng hạ thảo cùng nguồn gốc và giải thích về tên gọi
Th2
Ngày đăng: 12/02/2024
Nhiều người vẫn tự hỏi liệu Đông trùng hạ thảo có phải là loài động vật hay thực vật.
Câu hỏi đặt ra: Đông trùng hạ thảo là sản phẩm của động vật hay thực vật? Hãy cùng khám phá nguồn gốc và lý do nó được đặt tên như vậy qua bài viết sau đây.
Bản chất của Đông trùng hạ thảo
Thuộc nhóm dược liệu quý hiếm, Đông trùng hạ thảo thực chất là kết tinh giữa thế giới động và thực vật. Cụ thể, đông trùng hạ thảo tồn tại dưới dạng parasit của loài nấm Ophiocordyceps sinensis, một thành viên của nhóm nấm Ascomycetes, ký sinh trên cơ thể các ấu trùng thuộc giống bướm Thitarodes.
Cơ chế hình thành của đông trùng hạ thảo
Trong mùa đông, ấu trùng bị nấm bào tử xâm nhập qua các kênh như thức ăn hoặc hơi thở, nấm tiêu thụ chất dinh dưỡng từ cơ thể sâu và cuối cùng khiến chúng khô héo và tử vong.
Sau đó, khi mùa hạ đến, nấm sẽ đâm chồi từ đỉnh đầu ấu trùng và mọc lên mặt đất. Quá trình tự nhiên này kéo dài vài tháng, từ khi bướm đẻ trứng vào mùa thu đến khi nấm đạt độ chín vào tháng 5 đến tháng 7 năm sau. Đúng thời gian này tại cao nguyên Tây Tạng cũng là lúc thu hoạch sản phẩm.
Hình dáng đông trùng hạ thảo khi còn sống giống như những hình thù của sâu với chiều dài từ 4 đến 11 cm, trọng lượng khoảng 0.06 g.
Có sắc vàng đến nâu, phần đầu màu đỏ nhạt, dài từ 3 đến 5 cm, đường kính từ 0.3 cm đến 0.8 cm với khoảng 20 đến 30 rãnh dọc, phần đuôi giống như nhộng tằm.
Điều nghĩa của tên gọi đông trùng hạ thảo
Nguyên do Đông trùng hạ thảo tại Việt Nam được đặt như vậy?
Cái tên đông trùng hạ thảo xuất phát từ việc quan sát hiện tượng tự nhiên. Mùa đông, bào tử nấm thuộc giống Cordyceps ký sinh và phát triển trên cơ thể ấu trùng bướm, khi đó nó mang hình dạng côn trùng, cụ thể là “Đông Trùng.” Nấm tiếp tục lớn lên bằng cách hấp thụ các chất dinh dưỡng trong cơ thể ấu trùng và cuối cùng làm ấu trùng chết đi. Đến mùa hè, nấm mọc ra phần thực vật với hình dáng của “Hạ Thảo.”
Lí do Cordyceps sinensis là tên gọi của đông trùng hạ thảo trong tiếng Anh?
Trong tiếng Anh, đông trùng hạ thảo được biết đến với tên Cordyceps sinensis.
Từ “Cordyceps sinensis” có nguồn gốc Latin với “cord” nghĩa là “dây” hoặc “chùy”, “ceps” có nghĩa là “đầu”, và “sinensis” chỉ “có nguồn gốc từ Trung Quốc”, đây là tên của một loại nấm mọc ra từ đầu của
Được biết đến với hình dáng giống cây gậy và phần đầu hình chùy, đông trùng hạ thảo bắt nguồn từ Trung Quốc.
Bối cảnh lịch sử của đông trùng hạ thảo
Một số văn bản lịch sử Trung Quốc từ năm 620, thời nhà Đường có thể đã nói về Đông trùng hạ thảo, dù nội dung không rõ ràng về loài này.
Bắt gặp những ghi chép ban đầu về việc Đông trùng hạ thảo được sử dụng trong y học thông qua tác phẩm tiếng Tây Tạng “Man ngag bye ba ring bsrel”, được Zurkhar Nyamnyi Dorje (1439 – 1475) sáng tác vào thế kỷ 15.
Trong ‘Bản thảo cương mục’ của Lý Thời Trân, một danh y nhà Minh năm 1575, đã đánh giá cao Đông trùng hạ thảo, coi nó ngang hàng với Nhân sâm về khả năng chữa bệnh.
Đông trùng hạ thảo gặp gỡ phương Tây lần đầu tiên trong thế kỷ 17 nhờ tác phẩm của nhà bác học Pháp, Perenin Jean Baptiste. Những mô tả khoa học chính thức đầu tiên năm 1843 của nhà khoa học người Mỹ, M.J. Berkeley, dưới cái tên Sphaeria sinensis.
Đến 1878, Saccardo – học giả Ý đã định danh cho loài này là Cordyceps sinensis (Berk.) Sacc., thuộc họ Cordyceps, và cái tên này vẫn còn được sử dụng cho đến nay.
Môi trường sinh sống tự nhiên của đông trùng hạ thảo
Cao nguyên Đông Á, chẳng hạn như Tây Tạng, Tứ Xuyên, Thanh Hải, Cam Túc, Vân Nam là vùng đa dạng chủng loại của Đông trùng hạ thảo tự nhiên, với độ cao từ 4.000 đến 5.000 mét so với mực nước biển.
Nhật Bản, Triều Tiên, Việt Nam và Thái Lan cũng là những nơi xuất hiện loài nấm này.
Đông trùng hạ thảo từ Tây Tạng nổi tiếng với hàm lượng chất dược lớn nhất.
Tình hình thị trường đông trùng hạ thảo tự nhiên hiện tại
Có nhiều loại đông trùng hạ thảo, phân loại dựa vào nơi sản xuất, như loại từ Tây Tạng có giá thành cao nhất, dao động từ 1-2 tỷ đồng mỗi kg.
Nguồn gốc của đông trùng hạ thảo nhân tạo cordyceps militaris
Vì sự k rare hiếm và nguy cơ tuyệt chủng do khai thác quá mức của con người, thời gian phát triển lâu, đông trùng hạ thảo tự nhiên trở nên đặc biệt quý giá.
Các nhà khoa học đã tìm ra giải pháp nghiên cứu thành công loại nấm đông trùng hạ thảo nhân tạo có khả năng cấy trồng quy mô lớn và mang tính chất tương tự như loại tự nhiên.
Khám phá lịch sử của đông trùng hạ thảo nhân tạo
Việc nhân giống đông trùng hạ thảo nhân tạo khởi đầu từ nấm Cordyceps militaris (L. ex Fr) Link., họ hàng của Cordyceps sinensis.
Nấm Cordyceps sinensis có thể được nuôi cấy
Không thể hoặc chỉ có khả năng tạo ra số lượng rất ít cordycepin trong quá trình tổng hợp nhân tạo và nồng độ amino acid, cũng như D-mannitol trong phôi nhân tạo cũng kém hơn so với quả thể của loài này khi phát triển tự nhiên.
Với việc chiết xuất được các chất hoạt động sinh học có khả năng tương đương hoặc thậm chí vượt trội hơn đôi chút so với Cordyceps sinensis, Cordyceps militaris đã trở thành một lựa chọn hứa hẹn để thay thế loại Cordyceps sinensis.
Yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của đông trùng hạ thảo nhân tạo
Đương nhiên, đông trùng hạ thảo nhân tạo muốn phát triển tốt đòi hỏi điều kiện môi trường sống phải ổn định và gần giống với môi trường tự nhiên mà chúng từng tồn tại.
Quá trình này yêu cầu sự kiểm soát nghiêm ngặt từ con người trong phòng thí nghiệm. Đông trùng hạ thảo cần môi trường có nhiệt độ lý tưởng từ 18 đến 21 độ, điều kiện vệ sinh vô trùng, ánh sáng phải được điều chỉnh phù hợp với các giai đoạn phát triển và phải được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng.
Quan sát thị trường đông trùng hạ thảo nhân tạo thời hiện đại
Hiện nay, việc nuôi trồng đông trùng hạ thảo nhân tạo đã được thực hiện tại nhiều quốc gia trên thế giới. Tùy thuộc vào điều kiện canh tác và chất lượng giống mà chất lượng các sản phẩm cuối cùng có thể khác biệt, cũng như giá thành của chúng.
Thị trường cho sản phẩm này rất phong phú, bao gồm đông trùng hạ thảo dưới dạng tươi, khô và các chế phẩm như dạng lỏng, viên nén hay bột, phản ánh sự đa dạng của sản phẩm để phù hợp với nhu cầu ngày càng phát triển của xã hội.
Giá cả của đông trùng hạ thảo nhân tạo cũng được xem là phù hợp, với giá chủng tươi dao động từ 100.000 đến 400.000 VNĐ cho mỗi hộp 100gr; và chủng khô có giá từ 750.000 đến 800.000 VNĐ cho mỗi hộp 10gr.
Xem thêm thông tin giá cho các sản phẩm đông trùng hạ thảo tại: Giá đông trùng hạ thảo là bao nhiêu? Giá chi tiết theo kg, lạng
Phân tích sự khác biệt về hình thái giữa đông trùng hạ thảo tự nhiên và nhân tạo
Các thành phần dược liệu có mặt trong Đông trùng hạ thảo
Nghiên cứu y học hiện đại đã chỉ ra rằng Trùng thảo chứa nhiều dưỡng chất có ích cho sức khỏe con người:
- 17 loại acid amin không giống nhau, có hiệu quả trong việc hỗ trợ chuyển hóa và tổng hợp các protein cần thiết cho cơ thể.
- Các vitamin như B12, E, K, A, C… được tìm thấy trong trùng thảo.
- Sự tham gia của các nguyên tố vi lượng như Mn, Al, K, Na, Mg… trong việc kích thích hoạt động enzym, trao đổi chất và coenzym là không thể thiếu.
- Một lượng lipid lớn hỗ trợ tăng cường nguồn năng lượng cho những hoạt động sinh lý của cơ thể.
- Cordycepin: Có công dụng chống viêm, chống virus và tăng cường hệ miễn dịch, đồng thời giảm thiểu và cản trở quá trình phát triển cũng như phân chia của các tế bào ung thư.
- Adenosine: Hỗ trợ cải thiện lưu thông máu, ổn định nhịp tim, nâng cao hiệu quả vận chuyển oxy trong máu và tối ưu hóa hoạt động cơ bắp.
- Polysaccharides: Đóng vai trò trong việc phục hồi những tế bào đã hỏng và tăng cường chức năng của hệ miễn dịch. Rất có lợi cho những người gặp các vấn đề như suy thận, liệt dương, phóng tinh không tự chủ, đau mỏi lưng và đầu gối.
Không thể không nhắc tới ba thành phần chủ chốt đóng góp vào giá trị và danh tiếng của Đông trùng hạ thảo, bao gồm:
Kết luận
Thông tin về Đông trùng hạ thảo đã được trình bày đầy đủ qua bài viết này. Hy vọng rằng những kiến thức chia sẻ sẽ giúp bạn hiểu biết thêm và không nên bỏ qua thực phẩm bổ dưỡng này, bởi lẽ nó mang lại nhiều ích lợi cho cuộc sống của chúng ta.
