Tìm hiểu công dụng của hoàng kỳ – Bài thuốc truyền thống Việt Nam

Trong y học truyền thống Việt Nam, hoàng kỳ được biết đến như một loại thảo mộc quý giá với nhiều ứng dụng trong việc chăm sóc sức khỏe, đặc biệt là với hệ miễn dịch, gan và hệ tuần hoàn. Bài viết dưới đây của Giàu Chất sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về hoàng kỳ cũng như những lợi ích của nó.

1. Bản chất của hoàng kỳ

Thường gọi là huáng qí hoặc đậu tằm, hoàng kỳ nổi tiếng với những lợi ích trong lĩnh vực y học Đông y.

Dù có tới hơn 2.000 loài tồn tại, chỉ có hai loài là Astragalus membranaceus và Astragalus mongholicus được dùng để làm thuốc.

• Astragalus membranaceus, một loài thực vật có tuổi thọ cao và chiều cao từ 50 đến 80cm. Rễ thường có kích thước từ 1 đến 3cm với màu sắc nâu hoặc vàng đỏ. Cây có thân hình thon và nhiều cành, lá mọc rải rác, hoa màu vàng rực rỡ thành từng chùm từ 5 đến 22 hoa. Loài cây này phát triển ở các khu vực như Liêu Ninh, Cát Lâm, Hắc Long Giang và Hà Bắc. Hoàng kỳ có thời gian ra hoa từ tháng 6 đến 7 và kết quả vào tháng 8 đến tháng 9.
• Astragalus mongholicus có nhiều đặc điểm giống với loài trước, nhưng với lá chét nhỏ hơn và quả to hơn cùng với tràng hoa dài hơn. Thời gian ra quả của loài này là từ tháng 7 đến tháng 9.

Mặc dù đã được trồng ở Đà Lạt và Sapa ở Việt Nam, sản lượng của hoàng kỳ vẫn còn hạn chế.

Quá trình thu hoạch và chế biến hoàng kỳ diễn ra sau khoảng 3 năm gieo trồng, tuy nhiên tiêu chuẩn ít nhất là 6-7 năm. Phần rễ được sử dụng làm thuốc, thu hái vào mùa thu và có thể được sấy, chế biến hoặc phơi khô. Rễ trải qua quá trình giảm dần đều đặn từ phía trên xuống dưới, với chiều dài từ 30 đến 90cm và đường kính từ 1 đến 3,5cm.

Rễ hoàng kỳ thường được chế biến thành các sản phẩm bổ sung khác nhau như chiết xuất lỏng, viên nén, bột mịn và đôi khi là trà.

Trong ngành y, hoàng kỳ cũng được ứng dụng dưới dạng tiêm truyền ở các môi trường bệnh viện.

2. Thành phần hóa học của hoàng kỳ

Nằm trong các thành phần hóa học của hoàng kỳ có:

• Gôm, chất nhầy, tinh bột, glucose, saccarose, astragalan, polysaccharide
• Saponin, bao gồm soyasaponin I, isoastragaloside II và các astragaloside khác…
• Flavonoid: Ví dụ như 2′,4′ – Dihydroxy – 5,6 – Dimethoxyisoflavane…
• Acid amin và các loại như Sitosterol, Acid folic, Betaine, Choline…

3. Chức năng của hoàng kỳ

Hỗ trợ miễn dịch từ hoàng kỳ

Các chất từ thực vật trong hoàng kỳ có khả năng tăng cường hệ thống miễn dịch.

Hệ thống miễn dịch đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể chống lại các yếu tố xâm hại như vi khuẩn, vi trùng và vi rút.

Có bằng chứng cho thấy hoàng kỳ có khả năng thúc đẩy sự sản xuất của bạch cầu, giúp ngăn ngừa bệnh tật.

Cải thiện tim mạch với hoàng kỳ

Hoàng kỳ có tiềm năng trong việc cải thiện chức năng tim cho những ai mắc bệnh tim.

Vị thuốc hoàng kỳ được cho là hỗ trợ mở rộng các mạch máu và nâng cao lượng máu được

Tại một cuộc thử nghiệm y khoa, các bệnh nhân chứng kiến suy tim đã thực hiện việc sử dụng liều lượng 2,25 gram hoàng kỳ mỗi ngày hai lần, kéo dài một khoảng thời gian là hai tuần và kết hợp cùng các liệu pháp điều trị truyền thống. Kết quả ghi nhận thấy sự cải thiện đáng kể trong công năng của tim so với nhóm bệnh nhân chỉ sử dụng phác đồ chuẩn.

Hoàng kỳ có khả năng giảm nhẹ những phản ứng không mong muốn từ quá trình hóa trị

Nhiều tác động phụ không lợi đi kèm với liệu pháp hóa trị có thể được giảm bớt nhờ vào hoàng kỳ, theo như kết quả từ một số nghiên cứu. Cụ thể, trong một thử nghiệm y khoa, việc dùng hoàng kỳ qua đường tiêm tĩnh mạch đã hỗ trợ giảm 36% cảm giác buồn nôn, 50% biểu hiện nôn và 59% trường hợp tiêu chảy.

Khả năng của hoàng kỳ trong việc điều hòa nồng độ glucose máu

Chất có hoạt tính sinh học từ rễ cây hoàng kỳ có thể góp phần giảm lượng đường trong máu đối với người bị bệnh tiểu đường type 2.

Thực tế, hoàng kỳ được biết đến như phương pháp điều trị bằng thảo dược có tần suất sử dụng cao nhằm kiểm soát bệnh tiểu đường tại Trung Quốc.

Các nghiên cứu trên cả động vật và nghiên cứu trong phòng thí nghiệm đều đã tìm thấy hoàng kỳ nâng cao hiệu suất trong chuyển hoá glucose và giảm nồng độ glucose huyết thanh. Một nghiên cứu đối với động vật cũng cho thấy hoàng kỳ góp phần vào việc giảm trọng lượng cơ thể.

Ảnh hưởng của hoàng kỳ tới chức năng thận

Hoàng kỳ có thể nâng cao sức khỏe thận thông qua việc tăng cường lưu lượng máu đến thận và cải thiện các chỉ số từ kiểm tra chức năng thận, ví dụ điển hình như lượng protein trong nước tiểu.

Protein niệu, khi lượng protein xuất hiện bất thường trong nước tiểu, là điểm báo hiệu rằng có thể thận đang bị tổn thương hay không hoạt động bình thường.

Tác động của hoàng kỳ trong việc cải thiện protein niệu đã được xác nhận qua nhiều nghiên cứu với nhóm người mắc các vấn đề về thận.

Những người có chức năng thận suy giảm sau khi sử dụng từ 7,5 đến 15 gam hoàng kỳ hàng ngày, trong thời gian từ 3 đến 6 tháng, cũng cho thấy giảm được 38% nguy cơ bị nhiễm trùng. Tuy nhiên, vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn để khẳng định lại vấn đề này.

Hoàng kỳ mang lại những lợi ích sức khỏe khác

Có nhiều thông tin sơ khởi từ các nghiên cứu chỉ ra hoàng kỳ còn chứa đựng nhiều lợi ích khả quan khác, dưới đây là một số ví dụ:

Giúp làm giảm triệu chứng mệt mỏi mãn tính

Có bằng chứng chỉ ra hoàng kỳ có khả năng hỗ trợ làm giảm mệt mỏi mãn tính ở bệnh nhân mắc chứng bệnh này khi dùng kết hợp với các loại thảo mộc bổ sung khác.

Khả năng chống lại sự phát triển của các tế bào ung thư

Các thí nghiệm thực hiện trong phòng thí nghiệm cho thấy hoàng kỳ có vai trò trong việc kích thích quá trình tự chết của tế bào ở nhiều dạng tế bào ung thư khác nhau.

Cải thiện triệu chứng dị ứng mùa vụ

Dù chỉ có một số nghiên cứu hạn chế nhưng đã có nghiên cứu lâm sàng ghi nhận việc dùng 160 mg hoàng kỳ hai lần mỗi ngày giảm triệu chứng hắt hơi và sổ mũi ở bệnh nhân có dị ứng theo mùa.

4. Cung cấp một số phương thức chế biến thuốc từ hoàng kỳ