Thông tin cần biết về nấm mũ khía nâu xám

Được biết đến với tên gọi Inocybe rimosa, nấm mũ khía nâu xám, còn có tên gọi khác là nấm rơm vì hình dáng bên ngoài. Tại Việt Nam và châu Âu, loại nấm này xuất hiện rất phổ biến và đặc biệt, chúng là nấm có độc. Giàu Chất hôm nay xin chia sẻ với bạn đọc thông tin về nấm mũ khía nâu xám, giúp các bạn nhận diện và tránh xa nó khi tìm thấy.

Định nghĩa nấm mũ khía nâu xám?

Nấm mũ khía nâu xám, hay còn có tên khoa học là Inocybe rimosa (thường được biết đến trước kia là Inocybe fastigiata) là một giống nấm độc thuộc miền châu Âu.

• Loại nấm: Inocybe rimosa.
• Thuộc chi: Inocybe.
• Thuộc họ: Inocybaceae.
• Thuộc bộ: Agaricales.

Phát hiện từ những năm 1930, loại nấm này chứa muscarin, một độc tố có khả năng gây ra các ngộ độc nghiêm trọng, ngay cả khi chỉ ăn một lượng nhỏ.

Phân bố của nấm mũ khía nâu xám?

Nơi sinh sống của nấm mũ khía nâu xám thường gắn liền với rễ cây cùng chúng tự phát triển dưới lớp lá rụng, đặc biệt quanh khu vực có sồi và thông. Lượng mưa ít hay không có cũng không cản trở sự xuất hiện của chúng.

Ở Anh và Ireland, loại nấm này có mặt khá rộng rãi trong rừng. Chúng cũng phân bố tại nhiều khu vực châu Âu đại lục và còn thấy ở Bắc Mỹ.

Vào năm 1789, nhà nghiên cứu tự nhiên người Pháp, Jean Baptiste Francois (Pierre) Bulliard mô tả loại nấm này và đặt tên là Agaricus rimosus. Paul Kummer, nhà nấm học người Đức, đã đổi chi của nấm vào năm 1871 sang Inocybe. Thành thử, tên khoa học được chấp nhận nay cho nấm mũ khía nâu xám chính là Inocybe rimosa.

Với “Inocybe” nghĩa là sợi đầu và “rimosa” từ nguyên âm Latin “rimosus” có nghĩa là có nhiều vết rạn hoặc rãnh.

Đặc điểm của nấm mũ khía nâu xám?

Đa phần, nấm mũ khía nâu xám đem một màu nâu vàng trên mũ, có khi cả trắng. Khi trưởng thành, hình nón của mũ biến đổi mạnh mẽ nhưng đỉnh mũ vẫn sẫm màu hơn giữa. Với bề mặt nấm chi chít sợi, mang nấm ban đầu nhạt màu nhưng dần tối theo thời gian. Còn thân nấm thì trắng và thon dần từ gốc lên đỉnh.

• Mũ nấm: Mủ của Inocybe rimosa mượt mà và mịn, kích thước đường kính từ 3 đến 10 cm. Mũ nấm hình nón ban đầu sẽ phẳng dần theo thời gian. Kể từ khi nở, mũ nấm vẫn giữ chóp tối màu ở giữa và sở hữu các sợi xuyên tâm. Những sợi này thường chia rẽ ra phía viền mũ nấm nhất là khi thời tiết hanh khô.

• Thịt nấm: Phần thịt bên dưới mũ nấm có màu trắng và không phai màu khi gặp không khí.
• Mang nấm: Nấm mũ khía nâu xám sở hữu các mang dày cùng sinh, liền kề.Mang của loài nấm ban đầu có màu kem xám, viền quanh có màu trắng sáng. Chúng sẽ đổi màu sang nâu ánh ô liu khi bào tử phát triển đầy đủ.

• Thân nấm: Có kích thước dao động từ 5-12 mm về đường kính và dài từ 3-9 cm, thân nấm màu trắng nhạt, bề mặt nhẵn bóng. Có khi, trên thân xuất hiện sợi màu vàng rơm hướng xuống phía chân nấm.

• Bào tử: Hình dáng bào tử của Inocybe rimosa gồm hình elip và hình hạt đậu, bề mặt nhẵn. Kích cỡ bào tử thường giao động từ 9-12 x 4.5-7µm. Bản in bào tử mang màu nâu phớt.
• Mùi vị: Nấm mũ khía có hương thơm nhẹ tựa mùi bột và vị cũng nhẹ nhàng. Tuy vậy, nên tránh ăn nấm này để không gặp phải tác động không tốt đến sức khỏe.

Liệu nấm mũ khía nâu xám là loại nấm độc hay không?

Độc tính của nấm

Nấm mũ khía nâu xám nằm trong số các loại nấm độc. Nó chứa muscarin – một chất độc có khả năng gây ra tình trạng ngộ độc và ảnh hưởng xấu tới hệ thần kinh giao cảm. Triệu chứng khi ăn phải nấm Inocybe rimosa thuờng xuất hiện từ 15 phút cho tới vài giờ sau khi tiêu thụ. Các biểu hiện ngộ độc bao gồm đổ mồ hôi, khó thở, tiếng thở rít rít, tim đập chậm, tình trạng mất trí nhớ hay co giật. Nếu được cấp cứu kịp thời, bệnh nhân có khả năng hồi phục trong 1 tới 2 ngày. Đến nay, rất ít trường hợp tử vong do loại nấm này đã được báo cáo.

Các dấu hiệu và triệu chứng

Biểu hiện của tình trạng ngộ độc do nấm mũ khía nâu xám thường nhanh chóng xuất hiện, ít nhất trong khoảng 3 giờ sau khi ăn. Ngộ độc hay gặp ở mức độ từ nhẹ đến trung bình và có thể kể đến một số triệu chứng sau đây:

• Rối loạn hệ tiêu hóa, triệu chứng ảo giác.
• Các dấu hiệu đối giao cảm như spasm của phế quản, tiết nhiều chất nhầy, tim đập chậm, mắt co thắt, kích thích thần kinh, rung giật cơ bắp.
• Chậm nhịp tim và giảm huyết áp.

Phác đồ điều trị

Để giải quyết các biểu hiện của ngộ độc nấm mũ khía nâu xám, cần áp dụng biện pháp điều trị y tế ngay lập tức. Các cách thức điều trị bao gồm:

• Làm sạch dạ dày.
• Việc dùng than hoạt tính được đánh giá cao trong việc điều trị trạng thái ngộ độc nấm mũ khía nâu xám và có thể áp dụng nhiều lần mỗi ngày.
• Sử dụng Atropin ở liều lượng 0,1 mg/kg trọng lượng cơ thể để giảm các triệu chứng đối giao cảm ở những trường hợp nghiêm trọng.

Điều kết luận

Loài nấm mũ khía nâu xám, hay Inocybe rimosa theo danh pháp khoa học, là một trong những loại nấm độc thường gặp ở Việt Nam. Muscarin, hoạt chất gây độc trong nấm, ảnh hưởng tới hệ thần kinh và dẫn đến các triệu chứng như vã mồ hôi, thiếu khí, thở khò khè, tim đập chậm, lâm vào hôn mê, giật cục.

Kỳ vọng rằng thông tin mà Giàu Chất cung cấp này sẽ giúp mọi người hiểu rõ và tránh xa nấm mũ khía nâu xám.